Οδηγός Πυρασφάλειας
ΟΔΗΓΟΣ ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΕ -
ΤΑ 7 ΕΠΙΠΕΔΑ ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ

Τις τελευταίες δεκαετίες, η Ευρώπη έχει επιτύχει ουσιαστικές βελτιώσεις στην πυρασφάλεια χάρη στη συνεχή προσαρμογή και εφαρμογή των στρατηγικών πυρασφάλειας. Ως αποτέλεσμα ολοκληρωμένων προσεγγίσεων, οι θάνατοι από πυρκαγιές έχουν μειωθεί κατά 65% στην Ευρώπη τα τελευταία 30 χρόνια.

ΚΑΘΕ ΘΥΜΑ ΤΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑ ΠΟΛΛΑ

Ωστόσο, πρέπει να γίνουν περισσότερα, καθώς η πυρασφάλεια στα κτίρια παραμένει μείζον κοινωνικό ζήτημα. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, υπολογίζεται ότι, στην Ευρώπη, περίπου 5000 άνθρωποι ετησίως σκοτώνονται λόγω κτιριακών πυρκαγιών.

Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την εξεύρεση και την εφαρμογή αποτελεσματικών λύσεων.

Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η πυρασφάλεια αποτελεί εθνική αρμοδιότητα, αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να διαδραματίσει ρόλο. Οι περισσότεροι θάνατοι από πυρκαγιά συμβαίνουν σε οικιακές πυρκαγιές που μπορούν να αποφευχθούν.

Για να επιτευχθεί αυτό, η πυρασφάλεια στα κτίρια απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση από την πρόληψη της έναρξης οποιασδήποτε πυρκαγιάς έως τον περιορισμό και την κατάσβεσή της.

Σε αυτόν τον οδηγό, παρουσιάζουμε τα επτά επίπεδα πυρασφάλειας που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την προστασία των πολιτών και των κτιρίων και πώς μπορεί να βελτιωθεί καθένα από αυτά.

Εκτυπώσιμη έκδοση του Οδηγού Πυρασφάλειας της ΕΕ μπορείτε να βρείτε στη σελίδα μας ΠΗΓΕΣ.

EU Fire Safety guide

Τα 7 επίπεδα Πυρασφάλειας σε Κτίρια

MBA The 7 layers of fire safety in buildings
Συστήματα ανίχνευσης & συναγερμού πυρκαγιάς
1. ΠΡΟΛΗΨΗ

Πρώτον, πρέπει να αποτραπεί η έναρξη μιας πυρκαγιάς. Η κατανόηση των αιτιών και των παραγόντων κινδύνου είναι το σημείο εκκίνησης για την ενημέρωση αποτελεσματικών προσπαθειών πρόληψης μέσω τεχνικών και ανθρώπινων μέτρων.

Στοιχεία πυρασφάλειας

Οι κύριες αιτίες των τυχαίων πυρκαγιών στην Ευρώπη είναι το κάπνισμα, οι ηλεκτρικές βλάβες, το μαγείρεμα και η απροσεξία με πηγές ανάφλεξης, όπως σπίρτα ή κεριά.

Οι περισσότερες θανατηφόρες πυρκαγιές κατοικιών πυροδοτούν επικαλυμμένα έπιπλα, κρεβάτια, στρώματα και υφάσματα, συμπεριλαμβανομένων των ρούχων, και ξεκινούν από το σαλόνι και ακολουθούν το υπνοδωμάτιο και η κουζίνα*.
Τα δομικά προϊόντα που ενδέχεται να εκτεθούν σε πυρκαγιά υπόκεινται σε απαιτήσεις απόδοσης «αντίδρασης στη φωτιά» βάσει του συστήματος Euroclass.

* Το 2018 η Ευρωπαϊκή Συμμαχία για την Πυρασφάλεια (European Fire Safety Alliance) παρουσίασε μια πρώτη έκθεση για τις θανατηφόρες πυρκαγιές κατοικιών στην Ευρώπη.

Βέλτιστες πρακτικές

Η Εσθονία ενημέρωσε την προσέγγισή της για την πυρασφάλεια το 2006 για να συμπεριλάβει τη συστηματική πρόληψη. Έκτοτε, ο αριθμός των ατυχημάτων με πυρκαγιά έχει περιοριστεί στο ένα τρίτο. Η Φινλανδία διοργανώνει μια Εβδομάδα Πυρασφάλειας κάθε χρόνο, συμπεριλαμβανομένης μιας οικογενειακής εκδήλωσης «Ημέρα στον Πυροσβεστικό Σταθμό», όπου μπορούν να μάθουν σημαντικές δεξιότητες πυρασφάλειας.

Τι μπορεί να γίνει?

1. Βελτίωση της συλλογής στατιστικών στοιχείων που εξετάζουν τις κύριες αιτίες και τους παράγοντες κινδύνου για πυρκαγιές σε κτίρια. Το 2018, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ένα πιλοτικό πρόγραμμα με αυτόν τον σκοπό.

2. Αντιμετώπιση ευάλωτων σημείων με συγκεκριμένα προϊόντα. Για παράδειγμα, η ηλεκτρική ασφάλεια απαιτεί υψηλά πρότυπα προϊόντων, αποτελεσματική επιτήρηση της αγοράς και τακτικές επιθεωρήσεις.

3. Το σύστημα ταχείας ειδοποίησης της ΕΕ (RAPEX) εντοπίζει, μεταξύ άλλων, επικίνδυνες συσκευές προϊόντων που πρέπει να αφαιρεθούν από την αγορά.

Οδηγός Πυρασφάλειας - Πρόληψη
Οδηγός Πυρασφάλειας - Ανίχνευση

4. Υποστήριξη πρωτοβουλιών ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης που είναι πολύ σημαντικές και αποτελεσματικές. Για παράδειγμα, το χρηματοδοτούμενο από το Erasmus+ έργο “BFireSafe@School” στοχεύει στην αύξηση της ευαισθητοποίησης για την πυρασφάλεια των μαθητών και των δασκάλων σε σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε όλη την Ευρώπη.

2. ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ

Όταν εμφανίζεται μια πυρκαγιά παρά τα μέτρα πρόληψης, είναι σημαντικό να ανιχνευθεί όσο το δυνατόν νωρίτερα για να δοθεί στους ενοίκους του κτιρίου επαρκής χρόνος για να αντιδράσουν, συμπεριλαμβανομένης της ασφαλούς εκκένωσης και της έγκαιρης κατάσβεσης.

Στοιχεία πυρασφάλειας

Ο καπνός δεν θα σας ξυπνήσει έγκαιρα σε περίπτωση πυρκαγιάς τη νύχτα, θα το κάνουν μόνο οι συναγερμοί καπνού και οι ανιχνευτές. Αυτά είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη εκκένωση.

Συνιστάται η εγκατάσταση συναγερμών καπνού μέσα σε κάθε υπνοδωμάτιο, έξω από κάθε χώρο ύπνου και σε κάθε επίπεδο ολόκληρου του κτιρίου κατοικιών. Σε μεγαλύτερα κτίρια, οι συναγερμοί πρέπει ιδανικά να είναι διασυνδεδεμένοι για να ειδοποιούν όλους τους ενοίκους του κτιρίου.

Βέλτιστες πρακτικές

Οι συναγερμοί καπνού είναι υποχρεωτικοί σε κατοικίες στη Νορβηγία, τη Δανία, τη Σουηδία, τη Φινλανδία, την Εσθονία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ολλανδία, τη Γαλλία, την Ιρλανδία, την Αυστρία, το Βέλγιο και τη Γερμανία*.

Η Ημέρα Συναγερμού Καπνού στις σκανδιναβικές χώρες προωθεί τον τακτικό έλεγχο των συναγερμών καπνού.

*Ο τύπος και η έκταση των απαιτήσεων διαφέρει από χώρα σε χώρα και περιοχή.

Τι μπορεί να γίνει?

1. Οι ένοικοι του κτιρίου πρέπει να βεβαιωθούν ότι οι συναγερμοί καπνού είναι σωστά τοποθετημένοι, είναι σε επαρκή αριθμό και λειτουργούν σωστά. Σε πολλές χώρες και περιοχές, οργανώνονται ειδικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης από τις πυροσβεστικές υπηρεσίες και διανέμονται ή εγκαθίστανται ανιχνευτές καπνού για τα πιο ευάλωτα άτομα.

2. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να υποστηρίξει το έργο σε εθνικό επίπεδο υποστηρίζοντας την εκτεταμένη χρήση των συναγερμών καπνού σε ολόκληρη την Ευρώπη και αναγνωρίζοντας το ρόλο των πυροσβεστικών υπηρεσιών στις προσπάθειες ευαισθητοποίησης και πρόληψης.

 

Οδηγός Πυρασφάλειας - Ανίχνευση
Οδηγός Πυρασφάλειας - Πρώιμη Καταστολή

3. ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ

Όταν εκδηλώνεται πυρκαγιά, μπορεί να σταματήσει μέσα στα πρώτα λεπτά με χειροκίνητο πυροσβεστήρα ή με αυτόματους καταιωνιστήρες (ψεκαστήρες). Οι καταιωνιστήρες ενεργοποιούνται αυτόματα με θερμότητα και μόνο στο σημείο που εκδηλώνεται η φωτιά.

Στοιχεία πυρασφάλειας

Το 96% των πυρκαγιών σε κτίρια που προστατεύονται με καταιωνιστήρες ελέγχονται ή σβήνονται από το σύστημα στις εγκαταστάσεις.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι ενώ οι καταιωνιστήρες προορίζονται κυρίως για τον περιορισμό ή τον έλεγχο των πυρκαγιών, μπορούν επίσης να συμβάλουν στη διάσωση των ζωών των ανθρώπων στο δωμάτιο από την οποία προέρχεται η φωτιά.

Βέλτιστες πρακτικές

Απαιτούνται αυτόματα συστήματα πυρόσβεσης σε όλες τις κατοικίες στην Ουαλία και σε κτίρια κατοικιών άνω των δύο ορόφων στη Νορβηγία.

Διατίθενται διάφοροι τύποι καταιωνιστήρων, συμπεριλαμβανομένων φορητών και προσωρινών μονάδων που μπορούν να εγκατασταθούν χωρίς την ανάγκη κατασκευής δικτύου και που μπορούν, για παράδειγμα, να είναι χρήσιμοι για άτομα που μένουν στο σπίτι και που είναι λιγότερο ικανά να εκκενώσουν, όπως ηλικιωμένοι ή άτομα με ειδικές ανάγκες.

Τι μπορεί να γίνει?

1. Η προώθηση μιας ευρύτερης χρήσης συστημάτων αυτόματης καταστολής (ειδικά για κτίρια υψηλότερου κινδύνου και πιο ευάλωτα άτομα) είναι το κλειδί για την περαιτέρω μείωση των θανατηφόρων πυρκαγιών.

2. Η ΕΕ μπορεί να υποστηρίξει τις προσπάθειες μέσω της ειδικής χρηματοδότησης της ΕΕ.

Οδηγός Πυρασφάλειας - Καταϊονισμός
Οδηγός Πυρασφάλειας - Εκκένωση

4. ΕΚΚΕΝΩΣΗ

Εάν ξεκινήσει μια πυρκαγιά και δεν μπορεί να σταματήσει αμέσως, η ασφαλής εκκένωση των ενοίκων του κτιρίου είναι η πρώτη προτεραιότητα. Είναι απαραίτητο να έχετε πρόσβαση σε καλές οδεύσεις διαφυγής που είναι καλά φωτισμένες, σύντομες και χωρίς καπνό και να γνωρίζετε για αυτές. Ως εκ τούτου, οι οδεύσεις διαφυγής θα πρέπει να περιλαμβάνονται στο σχεδιασμό του κτιρίου ως μέρος μιας ολιστικής προσέγγισης για την πυρασφάλεια.

Διαπιστώσεις πυρασφάλειας

Ο χρόνος-στόχος για την εκκένωση ενός κτιρίου σε περίπτωση πυρκαγιάς ποικίλλει ανάλογα με το μέγεθος του κτιρίου.
Οδοί διαφυγής που δεν λειτουργούν ή λειτουργούν δύσκολα λόγω εμποδίων, απορριμμάτων κλπ. είναι ένα σημαντικό ζήτημα.

Βέλτιστες πρακτικές

Η Σλοβενία ανέπτυξε μια εκστρατεία για να δώσει στους πολίτες πληροφορίες και συστάσεις σχετικά με τον έγκαιρο σχεδιασμό εκκένωσης σε περίπτωση πυρκαγιάς.

Η Πυροσβεστική Υπηρεσία της Φρανκφούρτης διοργανώνει ελέγχους ασφαλείας πολυώροφων κτιρίων καθώς και ασκήσεις εκκένωσης.
Σε πολλούς οικοδομικούς κανονισμούς ορίζονται μέθοδοι διατήρησης οδεύσεων διαφυγής χωρίς καπνό. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω απομάκρυνσης ή εξαγωγής του καπνού, καθώς και την πυρο-διαμερισματοποίηση του χώρου.

Τι μπορεί να γίνει?

1. Οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί ορίζουν ήδη ελάχιστες απαιτήσεις για την παροχή σημάτων ασφαλείας στην εργασία, συμπεριλαμβανομένων των οδών διαφυγής έκτακτης ανάγκης.

2. Στα κτίρια κατοικιών, τα άτομα πρέπει να γνωρίζουν το σχέδιο εκκένωσης και να ασκούν ασκήσεις εκκένωσης. Αυτό μπορεί να υποστηριχθεί σε επίπεδο EE μέσω εκστρατειών ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης σε όλες τις γλώσσες.

3. Θα πρέπει να αναπτυχθούν ειδικές στρατηγικές για πιο ευάλωτες ομάδες όπως οι ηλικιωμένοι ή τα άτομα με αναπηρία.

Οδηγός Πυρασφάλειας - Εκκένωση
Οδηγός Πυρασφάλειας - Διαμερισματοποίηση

5. ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ

Το πυροδιαμέρισμα θα εξασφαλίσει ότι η φωτιά και ο καπνός της περιορίζονται στο διαμέρισμα προέλευσης και δεν εξαπλώνονται σε άλλους χώρους. Στοχεύει, επίσης, στην προστασία των ασφαλών τρόπων διαφυγής, όπως οι διάδρομοι και οι σκάλες.

Η διαμερισματοποίηση θα επιτευχθεί με πυράντοχους τοίχους και δάπεδα, πόρτες πυρασφάλειας και πυρίμαχη σφράγιση αρμών και δομικών κενών.

Σε περίπτωση ταχείας εξάπλωσης πυρκαγιάς σε μια πρόσοψη, η διαμερισματοποίηση μπορεί να μην λειτουργήσει.

Στοιχεία πυρασφάλειας

Ο Κανονισμός για τα Προϊόντα Δομικών Κατασκευών (CPR) της ΕΕ επιτρέπει μια κοινή μεθοδολογία δοκιμής και ταξινόμησης για τα προϊόντα του τομέα των δομικών κατασκευών όσον αφορά την αντίδραση ή την αντίστασή τους στη φωτιά, καθώς και για την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων της απόδοσής τους.

Επιτρέπει στα κράτη μέλη να ορίζουν εθνικές απαιτήσεις απόδοσης για συγκεκριμένες εφαρμογές, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης για πυροδιαμερίσματα.

Βέλτιστες πρακτικές

Αρκετές χώρες (Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Γερμανία, Γαλλία, Σουηδία, Νορβηγία, Δανία, Αυστρία, Πολωνία, Τσεχία και Σλοβακία) χρησιμοποιούν δοκιμές μεγάλης κλίμακας για συστήματα προσόψεων, που είναι ο καλύτερος τρόπος για να διασφαλιστεί ότι το σύστημα επικάλυψης όψεων ενός κτιρίου δεν θα θέσει σε κίνδυνο την μελέτη των πυροδιαμερισμάτων.

Η Πυροσβεστική Υπηρεσία της Φρανκφούρτης οργανώνει την τακτική επιθεώρηση πολυώροφων κτιρίων Πυρασφάλεια σε πολυώροφα και μεσαία κτίρια, όπου ελέγχει ότι το διαμερισματοποίηση δεν καταστρατηγείται από σφάλματα στις πυράντοχες πόρτες ή ασφράγιστες διεισδύσεις μέσα από τοίχους.

Τι μπορεί να γίνει?

1. Οι οικοδομικοί κώδικες και η επιβολή είναι εθνική αρμοδιότητα. Η ανάδειξη των βέλτιστων πρακτικών για την επιβολή και η αναγνώριση του ρόλου των πυροσβεστικών υπηρεσιών στην επιθεώρηση κτιρίων μπορεί να αποτελέσει ρόλο για την ΕΕ.

2. Η ΕΕ παρέχει στις εθνικές αρχές εναρμονισμένα πρότυπα για προϊόντα που αναπτύσσει η CEN. Μια εναρμονισμένη μέθοδος δοκιμής και ταξινόμησης της ΕΕ για συστήματα επικάλυψης όψεων (façade) βρίσκεται επίσης υπό ανάπτυξη.

Οδηγός Πυρασφάλειας - Διαμερισματοποίηση
Οδηγός Πυρασφάλειας - Δομική Πυροπροστασία

6. ΔΟΜΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

Σε περίπτωση μεγάλης πυρκαγιάς, πρέπει να διασφαλιστεί η δομική ασφάλεια του κτιρίου ώστε να μην καταρρεύσει στους ενοίκους ή τους πυροσβέστες.

Στοιχεία πυρασφάλειας

Η δοκιμή ελέγχου μίας κατασκευής έναντι της φωτιάς βασίζεται στη χρήση της τυπικής δοκιμής πυραντίστασης (δηλ. δοκιμή κλιβάνου) σε δομικά προϊόντα και στοιχεία.
Η πυρασφάλεια μίας κατασκευής δεν είναι μόνο θέμα καυσιμότητας ενός υλικού.
Η σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει τον σχεδιασμό πυρασφαλών κατασκευών από σκυρόδεμα, χάλυβα καθώς και ξύλο αποτελούμενα από σύνθετα υλικά και στοιχεία από πολυμερή προϊόντα.

Βέλτιστες πρακτικές

Οι Ευρωκώδικες – ένα σύνολο ευρωπαϊκών προτύπων για το σχεδιασμό κτιρίων και άλλων έργων πολιτικού μηχανικού – αποτελούν αναφορά εντός και εκτός Ευρώπης για το σχεδιασμό κατασκευών λαμβάνοντας υπόψη την πυρασφάλεια και τη σεισμική ασφάλεια.

Τι μπορεί να γίνει?

1. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν πρόσθετες τεχνικές μέθοδοι που βασίζονται σε πειραματικές μελέτες για τη βελτίωση της κατανόησης της απόδοσης πυρκαγιάς των δομικών συστημάτων κατά τη διάρκεια πραγματικών πυρκαγιών.
2. Η ΕΕ μπορεί να υποστηρίξει το έργο που επιτελείται από την Πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφοριών πυρκαγιάς FIEP, η οποία διερευνά τη ανάπτυξη της Πυρομηχανικής Επιστήμης πάνω σε ενιαία Ευρωπαϊκά πρότυπα και πιστοποιήσεις.

Fire Safety Audit
Οδηγός Πυρασφάλειας - Πυρόσβεση

7. ΠΥΡΟΣΒΕΣΗ

Σε περίπτωση πυρκαγιάς, οι πυροσβεστικές υπηρεσίες θα πρέπει να φτάσουν το συντομότερο δυνατό για να απομακρύνουν τους ενοίκους, να καταπολεμήσουν τη φωτιά και να αποτρέψουν οποιαδήποτε περαιτέρω εξάπλωση

Βέλτιστες πρακτικές

Το 112 είναι ο ευρωπαϊκός αριθμός έκτακτης ανάγκης που είναι διαθέσιμος σε όλη την Ευρώπη. Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 11 Φεβρουαρίου μέσω της Ευρωπαϊκής Ημέρας 112 για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα πλεονεκτήματά της και τον ρόλο των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης.
Στη Γερμανία, μια συγκεκριμένη οδηγία για ψηλές πολυκατοικίες απαιτεί στον σχεδιασμό του κτιρίου την ενσωμάτωση συγκεκριμένων εγκαταστάσεων πυρόσβεσης που επιτρέπουν ταχύτερη αντίδραση, όπως μια συγκεκριμένη παροχή νερού ή ανελκυστήρες πυροσβεστών.

Τι μπορεί να γίνει?

1. Η πυρόσβεση απαιτεί εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, εκπαίδευση και γνώσεις. Η έρευνα, η ανταλλαγή γνώσεων και η κατάρτιση μπορούν να οργανωθούν περαιτέρω και να υποστηριχθούν σε επίπεδο ΕΕ μέσω της πλατφόρμας ανταλλαγής πληροφοριών πυρκαγιάς (FIEP) ή ειδικών χρηματοδοτικών προγραμμάτων.

2. Η μάθηση από τα ατυχήματα πυρκαγιάς είναι το κλειδί. Η ΕΕ θα μπορούσε να προωθήσει τη δημιουργία ενός μόνιμου φόρουμ εμπειρογνωμόνων που θα αναλύουν τα αίτια της πυρκαγιάς και την κοινή χρήση στρατηγικών πυρασφάλειας με βάση τις συνεχιζόμενες εργασίες της πλατφόρμας ανταλλαγής πληροφοριών πυρκαγιάς (FIEP) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Παραπομπές που συναντώνται στα κείμενα της Modern Building Alliance και πρόσθετες πληροφορίες στον Οδηγό Πυροπροστασίας της ΕΕ.

Οδηγός Πυρασφάλειας - Πυρόσβεση